2000 jaar

 

Bouwmaterialen

Aanvankelijk werden huizen gebouwd van materialen die uit de direct omliggende natuur beschikbaar waren. Takken, hout, plaggen en riet waren de eerste bouwmaterialen.

Het dak van een huis werd doorgaans gemaakt van stro, riet en helm. De nok werd afgedekt met (heide)plaggen.

De eerste stenen die op het eiland gebruikt werden waren de zgn. tufstenen. Deze lavasteen werd ondermeer gebruikt voor de bouw van de kerken.
Friese geeltjes of IJselsteentjes werden gebruikt voor de bouw van de commandeurswoningen.

commandeurwoningNa de tufstenen zijn de ‘zware bakstenen’ of kloostermoppen de oudste stenen die op het eiland gevonden zijn. De kloostermoppen zijn op verschillende plaatsen op het eiland gevonden.

 Hoewel het meeste materiaal voor de huizenbouw van elders aangevoerd moest worden wijkt het gebruik niet zozeer af van het type materiaal als wel van de bouwstijl. Bekend van Ameland zijn de zgn. commandeurswoningen.

Ameland in de vroege middeleeuwen.

Omstreeks 700 jaar voor Christus biedt de kustzone op enkele plekken mogelijkheden tot (nomadische) bewoning. Omstreeks 700 jaar na Christus vinden de eerste mensen een nomadisch bestaan op Ameland. Het eiland is vanuit Friesland lopend te bereiken.

Men verkeert echter in een dynamisch gebied, waardoor geen permanente bewoning mogelijk is. Door de werking van de zee vindt op diverse plaatsen aanwas van land plaats, maar gaat elders weer grond verloren.

Het contact met het vaste land wordt steeds minder hecht en Ameland wordt meer en meer zelfstandig.

De waddenzee wordt door stormen steeds dieper en breder, waardoor de oversteek naar het vaste land steeds moeilijker wordt.

Vorige pagina

Oudste pand op Ameland

De oudste woning van Ameland vinden we aan de Joh. Bakkerstraat te Hollum. Hoewel de gevelankers het jaar 1516 aangeven moet er vanuit gegaan worden dat deze zijn omgewisseld en dat van het bouwjaar 1615 moet worden uitgegaan.

Het huis is opgemetseld met Friese gele steentjes. Bijzonder zijn de gevelbanden en de vlechtingen langs de kozijnen. De daklijn loopt aan de noordzijde door waardoor een ruime hal ontstaat.

Handels- en walvisvaart

Hoewel de walvisvaart van het eiland de meeste bekendheid geniet is de handel- of koopvaardijvaart veel belangrijker geweest voor de eilander economie.

Vanuit de visserij stappen de Amelander zeelieden over naar de handelsvaart. Mogelijk al in de 14e eeuw dreven zij handel met omringende landen.

Tussen 1600 en 1800 waren vele eilanders betrokken bij de koopvaardijvaart. Zo meldt de tabel “herkomst zeelieden” dat er tussen 1700 en 1710 449 zeelieden afkomstig waren van Ameland.

De walvisvaart duurde betrekkelijk kort en speelde zich vooral af in de periode 1720-1780. In die periode hebben de Amelanders een zeer belangrijke rol gespeeld bij de walvisvangst. In 1746 voeren maar liefst 27 schepen onder leiding van een Amelander commandeur.

Visserij

Voor de eerste bewoners van Ameland was het vissen een hoofdmiddel van bestaan. Er zijn vele vangsttechnieken bekend.kofschip

Nadat zo omstreeks het jaar 1000 met platbodem-scheepjes op de Wadden- en Noordzee werd gevist werd met de vangst ook handel gedreven.

De moderne ontwikkeling kwam echter niet van de grond. In 1888 bestond de eilander vloot nog uit slechts 5 schepen. Na 1900 was er geen beroepsvisserij meer op Ameland. Veel eilanders gingen seizoensarbeid verrichten op de haringloggers in Zeeland.

Volgendep